Özgüven Nedir?

Özgüven, kişinin kendine güvenmesidir. Kişinin kendine yönelik oluşturduğu olumlu duygular sonucunda kendini daha iyi, daha cesaretli hissetmesidir. Kişinin kendi güçlü ve zayıf yönlerini bilmesi ve bunları değiştirebilecek çabaya girmesi, değiştiremeyeceklerini ise kabul etmesidir.

Özgüven Oluşumu

Özgüven düzeyi yüksek veya düşük olabilir. Bu düzeyin belirlenmesi ise çoğunlukla psikososyal gelişim evrelerinde başlar. 0-1 yaş arasında bakım veren kişinin çocuğun güven, sevgi ve ihtiyaçlarını yeterli ve tutarlı şekilde karşılıyor olması özgüvenli bir birey oluşumuna temel oluşturur. Sevgi ve diğer temel bakım ihtiyaçlarının karşılanmaması, karşılansa bile tutarsız olması ise düşük özgüven düzeyine neden olabilmektedir.

3 yaşına kadar kişisel farkındalıklar tam olarak oluşmadığı için, çocuk bakım verenlerinin tutumlarına göre kendilik algısı geliştirir. İhtiyaçlarım karşılanıyor sevilmeye layığım veya ihtiyaçlarım karşılanmıyor, sevgide tutarsızlık var ben değersizim, sevilmeye layık değilim şeklinde bir algı oluşabiliyor.

2 yaş itibariyle çocuklar çevreyi keşfetmeye başladığı için sürekli tekrarlayıcıda olabilen sorularla çevreyi soruşturmaya ve öğrenmeye başlar. Bu dönemde bakım verenler ve çevredekilerin çocuğa yaklaşımları da özgüven düzeyi için önemli rol oynamaktadır.

3 ile 6 yaş arası ise oyun ve arkadaşlık ilişkilerinin başlayıp geliştirildiği dönemdir. Bu dönemde kurulan samimi arkadaşlık ilişkileri özgüveni destekleyebilirken akran zorbalıkları olumsuz etkileyebilir. Ailenin çocuğa oyun ve arkadaşlık ortamı oluşturulması da önemlidir.

İlerleyen gelişim dönemlerinde de ailenin veya bakım verenlerin tutumu oldukça önemlidir. Sürekli çocuğun sorumlulukları üstlenen, çocuğa sorumluluk aldırmayan tutumlarda özgüvensizliğe sebep olabiliyor. Örneğin; Aman çocuğum derslerine çalışsın ben her şeyi yaparım deyip çocuğa sorumluluk aldırmayan yaklaşımlar. Çocuk Üniversiteye başladığında, tek başına sorumluluk almaya kalktığında yetersizlik hisleri ortaya çıkabiliyor.

Bir diğer aile veya bakım veren tutumu ise aşırı otoriter veya işgalci tutumdur. Çocuğun istek ve ihtiyaçları sorulmadan onlar yerine kararlar alınıyorsa, çocuksun sen anlamazsın gibi yaklaşımlar varsa özgüvensizlik oluşabiliyor.

Bunlar dışında okuldaki öğretmenler, akranlarda özgüven oluşumu üzerinde olumlu veya olumsuz rol oynayabilmektedir.

Özgüven Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Kişide yetersizlik duygusu, yetersizlik hissi, başarısızlık kursu, reddedilmekten korkma, suçluluk şeması, kaygı veya depresyona yatkınlık, eleştiriye hassasiyet, kişinin kendini beğenmemesi, karamsarlık ve kararsızlık bazı özgüven belirtilerindendir.

Özgüven Arttırmanın Yolları Nelerdir?

Öncelikle özgüven eksikliğinin temelinde neyin yattığını bulabilmek önemlidir. Ardında kendinizdeki özgüven belirsizlikleri‘ni saptayarak üzerine gidebilirsiniz. Her ne kadar temelden gelen bir şey olsa da öğrenilen ve değiştirilmesi mümkün bir durumdur. Özgüven problemlerinin üzerinden tek başınıza gelmekte zorlanıyorsanız, bir uzmandan yardım alabilirsiniz.